Сатып алу қызметін сүйемелдеу
Компания электрондық сатып алудың ақпараттық жүйесін (Қордың сатып алу веб- порталы) қолдауға және дамытуға жауап береді, «Самұрық-Қазына» АҚ тобының құрамында компаниялар сатып алатын өнімдердің жергілікті мазмұны мен бағасына мониторингті жүзеге асырады. Сонымен қатар, Компания Қор тобының сатып алу рәсімдерінде, мемлекеттік сатып алуларда, сондай-ақ квазимемлекеттік сектордың, табиғи монополиялар субъектілерінің және жер қойнауын пайдаланушылардың сатып алу процестерінде пайдаланылатын тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің бірыңғай номенклатуралық анықтамалығын әзірлеумен айналысады. Бұдан басқа, СҚК әлеуетті өнім берушілердің алдын ала біліктілігін жүргізеді және сатып алуды санатты басқару мәселелерінде Қор тобына жәрдем көрсетеді.
2024 ЖЫЛДЫҢ НЕГІЗГІ КӨРСЕТКІШТЕРІ
| Көрсеткіш | 2023 | 2024 |
|---|---|---|
| Қор тобы бойынша сатып алу қызметінің көрсеткіштері | ||
| Жасалған шарттардың сомасы, млрд теңге | 3 697 | 3 625 |
| Сатып алудағы елiшiлiк құндылықтың жалпы үлесi, % | 79% | 82,5% |
| Тауарларды сатып алудағы елiшiлiк құндылық үлесi, % | 60% | 62% |
| Жұмыстар мен қызметтердi сатып алудағы елiшiлiк құндылық үлесi, % | 87% | 92% |
| Бір көзден (БК) тәсілімен өткізілген сатып алудың жалпы сомасы, млрд теңге ( %-те жалпы сатып алудың жалпы сомасының үлесі көрсетілген) | 2 100 (57%) | 2 178 (60%) |
| Ашық тендер тәсілдiмемен (АТ), баға ұсыныстарын сұратумен (БҮ) және өзге де бәсекелестiк тәсiлдермен өткізілген сатып алулардың жалпы сомасының, млрд теңге (%-те жалпы сатып алудың жалпы сомасының үлесi көрсетілген) | 1 597 (43%) | 1 447 (40%) |
| Жасалған оффтэйк-шарттар саны (өспелі қорытындымен), бірлік | 476 | 842 |
| Жасалған оффтэйк-шарттардың сомасы (өспелі қорытындымен жыл соңына), млрд теңге | 115,7 | 306,6 |
| «Самұрық-Қазына Контракт» ЖШС көрсеткіштері | ||
| Өндірістік көрсеткіштер | ||
| Сатып алу веб-порталында тіркелген әлеуетті өнім берушілердің саны (өспелі қорытындымен жыл соңына), мың бірлік | 97 | 115 |
| Алдын ала біліктілік іріктеуден өткен әлеуетті өнім берушілердің саны, бірлік28 | 81 (215) | 99 (221) |
| Сатып алу санаттық стратегияларының саны (өспелі қорытындысы бар жыл соңына), бірлік | 29 | 28 |
| Тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің бірыңғай номенклатуралық анықтамалығы кодтарының саны (өспелі қорытындысы бар жыл соңына), бірлік | 53 150 | 53 701 |
| Қаржылық көрсеткіштер, мың теңге | ||
| Түсім | 3 091 819 | 3 604 732 |
| Өткен жыл үшін есепті кезеңде төленген дивидендтер | 500 000 | 615 000 |
| Таза пайда | 637 824 | 704 874 |
| Шығындар | 2 512 600 | 2 898 060 |
| Операциялық пайда | 649 168 | 704 949 |
| Таза қарыз | 0 | 0 |
| Төленген салық көлемі | 459 449 | 321 709 |
| Тұрақты даму көрсеткіштері | ||
| Жазатайым оқиғалар | 0 | 0 |
ИМПОРТТЫ АЛМАСТЫРУ БАҒДАРЛАМАСЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ
Қор Қазақстан Республикасының тұрақты экономикалық дамуына ықпал ететін әлеуметтік маңызы бар өнеркәсіптік және инновациялық жобаларды іске асыруға белсенді қатысады. Қор қызметінің негізгі бағыттарының бірі Импортты алмастыру бағдарламасы арқылы жергілікті өндірісті қолдау болып табылады. Қор тұрақты түрде, тоқсан сайынғы негізде Қор компаниялары тобының ұзақ мерзімді қажеттілігі бар «Таза импорт тауарларының пулын» айқындайды және бекітеді. Қазақстан аумағында орналасқан компанияларға осы тауарларды өндіруді бастау ұсынылады. Бұған жауап ретінде Қор өндірілген өнімге тұрақты және ұзақ мерзімді сұранысты қамтамасыз етуге міндеттенеді. 2018 жылдан 2024 жылға дейін офтейк-келісімшарттар жасау үшін 91 жоба мақұлданды, нәтижесінде жалпы сомасы шамамен 306,6 млрд теңгеге 842 офтейк-келісімшарт жасалды.
ҚОРДЫҢ ТАУАР ӨНДІРУШІЛЕРІ ТІЗІЛІМІН ЖҮРГІЗУ
Отандық өндірушілерді қолдау мақсатында Қордың тауар өндірушілер тізіліміне (ҚТӨ тізіліміне) енгізу үшін ұсынылған материалдар бойынша қабылдау, қарау және шешімдер қабылдау тұрақты негізде жүргізіледі, онда болу өндірушілерге Қордың сатып алуына қатысуға басым құқық береді.
2024 жылдың қорытындысы бойынша ҚТӨ тізіліміне енгізу бойынша бизнестен 2 254 өтінім қаралды.
Қазіргі уақытта ҚТӨ тізіліміне 18 мыңнан астам тауар позициясы бойынша 807 ұйым енгізілген.
ӘЛЕУЕТТІ ӨНІМ БЕРУШІЛЕРДІ АЛДЫН АЛА БІЛІКТІЛІК ІРІКТЕУ
Қазіргі заманғы сатып алу тәжірибелері контекстінде әлеуетті өнім берушілерді алдын ала біліктілік іріктеу (бұдан әрі - АБІ) процесі негізгі мәнге ие болады. Ол кейіннен келісімшарттар жасасумен байланысты тәуекелдердің жанама төмендеуін қамтамасыз етеді, сондай-ақ тендерлік рәсімдерді жүргізуге арналған шығындарды оңтайландыруға ықпал етеді.
Барлығы Білікті әлеуетті өнім берушілер тізіліміне (бұдан әрі - БӨП тізілімі) 221 әлеуетті өнім беруші енгізілген. 2022-2023 жылдары - 177 әлеуетті өнім беруші, 2024 жылы - 99. Қатысушылар санының аз болуы бұрын енгізілген әлеуетті өнім берушілердің БӨП тізілімінде болуының 3 жылдық мерзімінің аяқталуымен байланысты, нәтижесінде БӨП тізілімінен автоматты түрде шығару және АБІ қатысушылары санының төмендеуі орын алады.
Есепті кезең ішінде Қордың портфельдік компанияларымен бірлесіп, АБІ қолданылатын тауарлардың, жұмыстар мен қызметтердің 20 жаңа санаты әзірленді. Ұсынылатын қызметтердің сапасына үнемі жүргізілетін мониторинг әлеуетті өнім берушілер тарапынан АБІ процесіне қанағаттанушылықтың 100% деңгейін белгілейді, бұл оның жоғары тиімділігін және нарықтағы бәсекеге қабілеттілікті арттыруға қосқан үлесін растайды.
САТЫП АЛУДЫ КАТЕГОРИЯЛЫҚ БАСҚАРУ
Сатып алуды категориялық басқару (бұдан әрі — СКБ) — компанияның сатып алу процестерінің экономикалық тиімділігін жақсартуға бағытталған басқару саласындағы заманауи әлемдік тәжірибені білдіреді. СКБ- ның негізгі мақсаты нақты бизнес-бағыттың ерекшеліктерін ескере отырып, сатып алуды жүзеге асыру тәсілін өзгерту болып табылады. Бұл тәжірибе сатып алу құнын едәуір төмендетуге, сатып алынатын тауарлардың сапасын жақсартуға, логистикаға шығындарды оңтайландыруға, сондай-ақ өтімді емес қорлардың көлемін азайтуға ықпал етеді. СКБ-ның басты артықшылығы - жеткізушіні жүйесінде тауарларға жоспарлы бағалардың автоматтандырылған мониторингі енгізілген болатын. Сатып алу жоспарларын қалыптастыру немесе оларды түзету кезінде жоспарлы бағалар Қор бойынша орташа және нақты компания бойынша нақты бағамен салыстырылады. Артық болған таңдау кезінде негізгі критерий тек сатып алу құны ғана емес, сонымен қатар тауардың, жұмыстың немесе қызметтің өмірлік циклінің әр кезеңінде туындайтын барлық шығындардың жалпы сомасы болатынын білдіреді - сатып алу сәтінен бастап оларды толық есептен шығаруға немесе кәдеге жаратуға дейін.
ҚОРДЫҢ ЖӘНЕ ҚОР ҰЙЫМДАРЫНЫҢ САТЫП АЛУ САНАТТАРЫНЫҢ ТІЗБЕСІ
2024 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша Тізбеге сатып алудың 28 санатына енгізіледі, оның ішінде: Қор деңгейінде - 4, «ҚазМұнайГаз» ҰК АҚ - 11, «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ - 7, «Самұрық-Энерго» АҚ - 4, «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ - 1.
ҚОРДЫҢ САТЫП АЛУ КАТЕГОРИЯЛЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫН ӘЗІРЛЕУ ЖӘНЕ ІСКЕ АСЫРУ
2024 жылы «Арнайы киім» және «Құбыр өнімі» санаттары бойынша Қордың екі сатып алу санаттық стратегиясының жобаларын өзектендіру бойынша жұмыс жүзеге асырылды.
Сондай-ақ, «Шиналар» санаты бойынша Қордың сатып алу категориялық стратегияларының жобасы қалыптастырылды. Барлық жобалар 2025 жылы бекітіледі деп күтілуде.
Жедел деректер бойынша Қордың сатып алу категориялық стратегияларын іске асыру қорытындылары бойынша экономикалық тиімділік 3,8 млрд теңгені (шығындар сомасының 10%) құрады.
ТАУАРЛАРДЫҢ, ЖҰМЫСТАР МЕН ҚЫЗМЕТТЕРДІҢ БІРЫҢҒАЙ НОМЕНКЛАТУРАЛЫҚ АНЫҚТАМАЛЫҒЫН ОДАН ӘРІ ДАМЫТУ
2024 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша Тауарлардың, жұмыстар мен қызметтердің бірыңғай номенклатуралық анықтамалығындағы (бұдан әрі - ТЖҚ БНА) кодтардың жалпы саны 53 701-ге жетті, оның ішінде тауарлар үшін 51 244 код, жұмыстар үшін 582 код және қызметтер үшін 1 857 код. 2024 жылы ТЖҚ БНА ақпараттық жүйесінде жаңа кодтарды қосу үшін 2 011 өтініш қаралды. Оның ішінде ТЖҚ БНА кодтарын қарау және бекіту жөніндегі Комиссия 648 жаңа кодты бекітіп, 1 363 өтінішті қайтарды.
ТЖҚ БНА дамыту және жетілдіру жөніндегі стратегиялық міндеттердің бірі сатып алулардағы техникалық ерекшеліктерді біріздендіру және стандарттау жөніндегі жоспарды орындау болып табылады. Көрсеткіш Қор компаниялары тобы бойынша тауарларды сатып алуда стандартталған үлгілік техникалық ерекшеліктермен қамтылған ТЖҚ БНА кодтарының санын көрсетеді және өткізілетін сатып алулардың тиімділігі мен сапасын арттыруға, сондай-ақ ТЖҚ БНА кодтарын дұрыс қолданбау тәуекелдерін жоюға бағытталған.
Қор компанияларының 2023 жылы 3 млн теңгеден жоғары және одан жоғары сатып алулары бойынша талдау негізінде, жылына 10 реттен артық қолдану жиілігімен және Қор компанияларының ұсыныстарымен есепті жылы тауарларға арналған ТЖБ БНА-ның 5 036 кодынан тізбе қалыптастырылды. Аталған кодтар бойынша Қор компанияларының мамандарымен бірлесіп электрондық сатып алудың ақпараттық жүйесінде қолдану үшін үлгілік техникалық ерекшеліктердің шаблондары әзірленді.
ПРОЦЕСТІ ЦИФРЛАНДЫРУ
«Самұрық-Қазына» АҚ мүлкін өткізу қағидаларына сәйкес өтімді емес мүлікті сату процесінің ашықтығы мен тиімділігін арттыруды қамтамасыз ететін «Қор мүлкін сату жөніндегі Веб-портал» ақпараттық жүйесі әзірленді. Ағымдағы күні бәсекелестікті өнеркәсіптік іске қосу үшін оны қорғау жөніндегі ҚР Агенттігінің келісімін алу күтілуде.
Сатып алудың ақпараттық жүйесінде тауарларға жоспарлы бағалардың автоматтандырылған мониторингі енгізілді. Сатып алу жоспарларын қалыптастыру немесе оларды түзету кезінде жоспарлы бағалар Қор бойынша орташа және нақты Компания бойынша бекітілген бағамен салыстырылады. Артық болған кезде компаниялар хабарламалар алады және бағаларын негіздейді. Нәтижесінде көптеген компанияларда, соның ішінде жергілікті өндірушілерде баға ұсыныстарын сұраудың оң динамикасы байқалады, бұл жоспарлы бағалардың неғұрлым сапалы қалыптасуына әкеледі.
2024 жылы баға мониторингімен 2,4 трлн теңге сомасына 2 696 тауар қамтылды.
2024 жыл ішінде электрондық сатып алудың ақпараттық жүйесінің (ЭСАЖ) функционалын одан әрі дамыту бойынша бірқатар жұмыстар жүргізілді:
- Әлеуетті өнім берушілердің тендерлік өтінімді қамтамасыз етуін енгізу процесін оңтайландыру үшін электрондық әмиян іске асырылды;
- Smart Bridge арқылы ҚР ҚМ МКК деректерін алу үшін ЭШФ АЖ мен портал мен ЭСАЖ арасында интеграция іске асырылды;
- Ұлттық куәландырушы орталықтың жаңа ЭЦҚ-на көшуіне байланысты авторизацияны пысықтау;
- Сатып алу деректері бойынша есептілікті қалыптастыру үшін Smart Data Ukimet пен ЭСАЖ порталы арасында интеграция іске асырылды.
СЕНІМСІЗ ӨНІМ БЕРУШІЛЕР ТІЗІМІ
СҚК Сенімсіз өнім берушілер тізбесін қалыптастырады және жүргізеді.
2024 жылы тізімге барлығы 1973 әлеуетті өнім беруші енгізілді. Оның 1041-і шарт жасасудан жалтарғаны үшін (автоматты түрде), 757-сі шарттық міндеттемелердің орындалмағанын немесе тиісінше орындалмағанын белгілеген сот шешімі бойынша, 58-і шарттың орындалуын қамтамасыз етуді енгізбегені үшін және 117-сі сатып алу процесінде дұрыс емес ақпарат бергені үшін енгізілді.
2025 ЖЫЛҒА АРНАЛҒАН ЖОСПАРЛАР
ЭСАЖ функционалын одан әрі дамыту:
- «Жеке тұлғалар» және «Заңды тұлғалар» мемлекеттік дерекқорларымен, электрондық лицензиялау порталымен интеграциялау, ҚР ҚМ Мемлекеттік кірістер комитетінің ақпараттық жүйелерімен интеграцияны дамыту (кірістер туралы деректерді, тауарларды декларациялау және т. б. қоса алғанда), сондай-ақ Бірыңғай сатып алу порталымен интеграцияны дамыту;
- Өтінімдерді автоматты түрде беретін боттарды қолданудан қорғауды қамтамасыз ету бойынша ЭСАЖ-ды жаңғырту;
- Оффтейк-келісімшарттар модулін және АБІ модулін дамыту;
- Интеграциялық шинаны жаңғырту.