БАСҚАРМА ТӨРАҒАСЫНЫҢҮНДЕУІ

Нұрлан Қаршығаұлы Жақыпов
«Самұрық-Қазына» АҚ Басқарма төрағасы

Құрметті әріптестер!

2022 жыл «Самұрық-Қазына» АҚ үшін Қор компаниялары тобы қызметінің барлық салаларын толық жаңарту орын алған өзіндік меже болды. Бірақ экономикалық даму мен сыртқы саяси қатерлердің осы қиын кезеңінде де қазақстандық қоғамның тұрақтылығының негізі болып табылатын Қор айтарлықтай  тұрақтылығын көрсетті.

Сіздердің назарларыңызға қаржылық және операциялық қызметтің негізгі нәтижелері, сондай-ақ дағдарысқа қарсы шаралардың орнықтылығы мен пәрменділігін қамтамасыз ететін қабылданған шешімдер ашылған «Самұрық-Қазына» АҚ-ның 2022 жылғы жылдық есебін ұсынуға рұқсат етіңіздер.

Қауіпсіздік – басты басымдық

Саны 259 мың адамнан асатын елдегі ең ірі жұмыс берушілердің бірі бола отырып, Қор жұмыскерлердің қауіпсіздігі мен денсаулығына басымдық береді. 2022 жыл «Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жылы» деп жарияланды. Қор портфельдік компаниялармен бірлесіп жергілікті жерлерде қауіпсіз ортаны қамтамасыз ету бағытында ауқымды жұмыс жүргізді. Өндірістік қауіпсіздік саласындағы ішкі талаптар үздік әлемдік тәжірибелерге сәйкес айтарлықтай жаңартылды, ұлттық заңнаманың тұрақты орындалуы қамтамасыз етілді. Атқарылған жұмыстардың нәтижесінде жарақат алу деңгейі 2021 жылмен салыстырғанда 16%-ға төмендеді. Бұдан басқа 2022 жылы Қор тобының барлық кәсіпорындары бойынша еңбекақы 5-тен 48%-ға дейін өсті, бұл өндірістік персоналдың жалақысы төмен лауазымдарына баса назар аударды. 243 мың адам қамтылды.

Әлеуметтік жауапкершілік

Қор қызметінің маңызды бағыттарының бірі - әлеуметтік жауапкершілікті күшейту шеңберінде жобаларды іске асыру арқылы қолдау көрсету. Бір жыл ішінде барлығы 10 млрд теңге сомасына 43 әлеуметтік жоба іске асырылды, 500 мың қазақстандық көмек алды.

Сондай-ақ өткен жылы алғаш рет «Самұрық-Қазына» АҚ-ның Қоғамдық кеңесінің сарапшылары алдында қайырымдылық қызметі туралы жария есеп берілді. Мемлекет басшысы 2022 жылы жариялаған «Балалар жылы» аясында әлеуетті пайдаланушылардың өтінімдерін қарау кезінде балалардың білімі мен дамуына, дене және ақыл-ой кемістігі бар балаларды қолдауға бағытталған жобаларды іске асыруға барынша назар аударылды. «Samruk-Kazyna Trust» корпоративтік қайырымдылық қорын құрумен және Қорда қабылданған халықтың осал топтарын әлеуметтік қолдау саясатын ретке келтірумен атаулы көмектің тиімділігі мен ашықтығы арта түсті.

Пайда мен салықтар туралы

Қордың таза пайдасы 1,9 трлн теңгені құрады, бұл 2021 жылғы көрсеткіштерден (1,6 трлн теңге) едәуір асып түседі.  «ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ кәсіпорындарының мұнай және газ конденсатын өндіру көлемі 2022 жылы 22 млн тоннаны құрап, өткен жылмен салыстырғанда 2%-ға ұлғайды. Ілеспе және табиғи газды өндіру көлемі 2%-ға, 8,7 млн текше метрге дейін ұлғайды. «Қазақстан темір жолы» ҰК « АҚ 2022 жылы 285 млн тоннадан астам жүк тасымалдады. Бұл ретте Қазақстан мен Қытай арасындағы рекордтық жүк ағыны тіркелді: 23,2 млн тонна деңгейінде, бұл 2021 жылғы көрсеткіштерден 15%-ға жоғары. Қазақстандық экспорт темір және түсті кендердің, қара металдардың, контейнерлердегі астық жүктерінің және басқа да жүктердің өсуі есебінен 17%-ға ұлғайды.

Үздіксіз тасымалдауды қамтамасыз ету және елдің транзиттік әлеуетін дамыту үшін 2022 жылғы қарашада «Достық-Мойынты» учаскесінде екінші жолды төсеу басталды, бұл өткізу қабілетін 5 есеге арттыруға мүмкіндік береді (тәулігіне 12-ден 60 жұп жүк пойызына дейін).

«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ және оның еншілес компанияларының уранды сату көлемі 2022 жылы 16 358 тоннаны құрады. Бұл ретте бір фунт уран концентратын сатудың орташа бағасы 31%-ға, 43,44 АҚШ долларға дейін өсті. 2022 жылдың қорытындысы бойынша сатудың орташа бағасы уранның спот бағасының жоғарылауына байланысты 2021 жылдың ұқсас кезеңдерімен салыстырғанда жоғары болды.

Экономиканы әртараптандыру шеңберінде KASE және AIX отандық биржаларында «ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ бағалы қағаздарымен ашық және ашық сауда-саттық өткізілді. Мәміле Қазақстандағы алғашқы «цифрлық» IPO болды, өйткені барлық өтінімдердің 99%-ы мобильді қосымшалар арқылы келіп түсті. Басты шарт Қазақстан азаматтарының акцияларды сатып алудағы басымдығы болды. Бұл шешім азаматтар өздерінің ұлттық кәсіпорындарының тағдырын үлкен жауапкершілікпен бөліседі деген пікірге сүйене отырып қабылданды. Сонымен қатар біз Қор тобының басқа кәсіпорындарының акцияларын сатып алғысы келетіндер санының кеңеюін көргіміз келеді. Жақын арада «Эйр Астана» АҚ авиакомпаниясы, «Самұрық-Энерго» АҚ, «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ және «QazaqGaz» ҰК» АҚ жасыл активтер портфелі де IPO-ға шығады.

ESG ұзақ мерзімді басымдық ретінде

Көміртегі ізін азайту – енді әлемдік трендке құрмет емес, компаниялардың бәсекеге қабілеттілігі мәселесі. 2022 жылы Қор активтердің ұзақ мерзімді құнын ұлғайтуға ықпал ететін, ірі инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру кезінде инвестициялық тартымдылықты арттыратын Төмен көміртекті дамуға көшу тұжырымдамасын әзірледі.

Қатты қазбалы отынға тәуелділікті төмендету жөніндегі шаралар шеңберінде Қор бірқатар жобаларды іске асыруды жоспарлап отыр.

Бұл жаңартылатын энергия көздерін дамытуды, энергияны жинақтау және сақтау жүйелерін енгізе отырып, «ақылды» желілер технологиясын қолдануды, көміртекті алу және сақтау әдістерін зерттеуді, геотермалдық энергияны пайдалануды, «таза» көмір технологиялары негізінде эксперименттік станция салуды қамтитын ауқымды іс-қимыл бағдарламасы.

Қор сонымен қатар қоршаған ортаға әсерді азайту және ресурстарды ұтымды пайдалану жөніндегі шаралар кешенін іске асырды. Жыл бойы Қордың портфельдік компаниялары ЖЭК саласында бірқатар жобаларды іске қосты.

«Самұрық-Энерго» АҚ компаниясы төмен көміртекті даму мақсатына жету үшін бірқатар нақты қадамдар жасады. Алматы облысының Шелек дәлізінде қуаты 60 МВт жаңа жел электр станциясы (ЖЭС) пайдалануға берілді. Жаңа ЖЭС жылына 225,7 млн кВт*сағ электр энергиясын өндіретін болады. өндірістік сипаттамалардан басқа, жоба аймақ үшін өзінің экологиялық құрамдас бөлігі үшін маңызды-электр станциясын іске қосу жылына парниктік газдар шығарындыларын 206 мың тоннаға дейін төмендетуге мүмкіндік береді.

Құрметті әріптестер!

Қор Реформалар жөніндегі жоғары кеңестің отырысында Қазақстан Республикасы Президентінің мақұлдауына ие болған ауқымды реформалау бағдарламасын іске асыруды жалғастырады.

Біз 2023 жыл бұрынғыдан кем емес қиын болады деп күтеміз. Бірақ менеджмент пен персоналдың кәсібилігі бізге қарқынын төмендетпей, негізгі мақсатқа – шикізат кірістерін экономиканың тұрақты өсуіне айналдыруға жоспарлы түрде баруға мүмкіндік береді.